ORMAN BOTANİĞİ - FİNAL

BÜYÜMEYİ TEŞVİK EDEN HORMONLAR

1.Öksin

•Hücre uzamasını teşvik eder, kök gelişimini destekler, yan dalların büyümesini engeller (apikal dominans), meyve gelişimini sağlar.

•IAA (indol-3-asetik asit) en yaygın öksin türüdür.

•Hücre duvarlarının elastikiyetini artırarak hücrelerin uzamasını sağlar.

2. Gibberalin

•Hücre bölünmesini ve uzamasını hızlandırır, tohumların çimlenmesini teşvik eder, meyve büyümesini ve çiçeklenmeyi sağlar.

•GA3 (Gibberellik asit) en yaygın gibberalin türüdür.

•Hücre bölünmesi ve uzamasını teşvik eder, ayrıca enzimlerin sentezini artırarak tohumların çimlenmesini sağlar.

3. Sitokinin

•Hücre bölünmesini (sitokinez) teşvik eder, yaşlanmayı geciktirir, yan dalların ve yaprakların büyümesini teşvik eder.

•Zeatin en yaygın sitokinin türlerinden biridir.

•Hücre bölünmesini ve farklılaşmasını teşvik eder, besin maddelerinin yapraklara taşınmasını artırır.

BÜYÜMEYİ ENGELLEYİCİ HORMONLAR

1. Absisik Asit

•Tohum dormansisini (uykuda kalma) sağlar, stomaların kapanmasını teşvik eder, stres koşullarına (kuraklık, tuzluluk) karşı bitkiyi korur.

•Stres koşullarında bitkinin su kaybını azaltmak için stomaların kapanmasını sağlar, tohumların çimlenmesini engeller.

2. Etilen

•Meyve olgunlaşmasını hızlandırır, yaprak ve çiçeklerin dökülmesini sağlar, stres koşullarına (mekanik hasar, patojen saldırısı) yanıt verir.

•Hücre duvarının yıkımını teşvik ederek meyve yumuşamasını ve olgunlaşmasını sağlar, etilen üretimi diğer bitki hormonlarının dengesini etkileyebilir.

MAKRO BESİN ELEMENTLERİ

1. Azot (N)

•Protein, enzim ve klorofil sentezinde kullanılır. Yaprak büyümesini ve genel bitki sağlığını destekler.

2. Fosfor (P) 

•Enerji transferi (ATP), DNA ve RNA yapısında yer alır. Kök gelişimi ve çiçeklenme için önemlidir.

3. Potasyum (K)

•Hücre içi su dengesini düzenler, enzim aktivitesini artırır ve hastalıklara karşı direnç sağlar.

4. Kalsiyum (Ca)

•Hücre duvarının yapısında bulunur, hücre bölünmesini ve uzamasını destekler.

5. Magnezyum (Mg) 

•Klorofil molekülünün merkez atomu olarak fotosentezde rol alır, enzim aktivitesini destekler.

6. Kükürt (S) 

•Amino asitlerin ve proteinlerin yapısında bulunur, bitkideki bazı vitaminlerin sentezinde yer alır.

MİKRO BESİN ELEMENTLERİ

1. Demir (Fe)

 •Klorofil sentezinde ve elektron taşıma zincirinde yer alır.

2. Çinko (Zn)

•Enzimlerin aktivasyonunda, protein sentezinde ve büyüme hormonlarının (örneğin, auxin) sentezinde rol oynar.

3. Manganez (Mn)

•Fotosentezde, azot metabolizmasında ve enzim aktivitesinde yer alır.

4. Bakır (Cu)

•Fotosentezde ve solunumda elektron taşıyıcı olarak işlev görür, lignin sentezinde rol oynar.

5. Bor (B)

•Hücre duvarının yapısında ve hücre bölünmesinde yer alır, çiçeklenme ve tohum üretimi için önemlidir.

6. Molibden (Mo)

•Azot fiksasyonu ve nitratın redüksiyonunda rol oynar.

7. Klor (Cl)

•Fotosentezde oksijen üretiminde ve hücre içi osmotik dengeyi sağlamada rol oynar.

8. Nikel (Ni)

•Üreaz enziminin yapısında bulunur, azot metabolizmasında rol oynar.

OZMOTİK BASINÇ

•Yarı geçirgen bir zardan suyun saf sudan çözeltiye geçişini sağlayan kuvvettir.

•Hücre içi ve dışı arasındaki su hareketini kontrol eder.

•Hücredeki yüksek çözünen madde konsantrasyonu suyun hücreye girmesine neden olur.

TURGOR BASINCI

•Hücre içindeki suyun, hücre duvarına yaptığı basınçtır.

•Bitkilerin dik durmasını ve yapraklarının sert kalmasını sağlar.

•Hücredeki su miktarının artması, hücre duvarına karşı basınç oluşturur ve bitkinin dik durmasını sağlar.

TURGOR - OZMOTİK BASINÇ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE FARKLAR

•Ozmotik basınç hücreye su çeker, bu da turgor basıncını artırır.

•Ozmotik basınç, su ve çözünen madde miktarlarıyla ilgilidir; turgor basıncı, hücredeki suyun fiziksel varlığı ve hücre duvarının esnekliğiyle ilgilidir.

EKODORMANSİ 

•Yaz kuraklığı, kış soğuklarına, çevresel faktörlere bağlı olarak yaşanan duraklama. 

PARADORMANSİ 

•Işıklanma süresine bağlı olarak, azalmasına bağlı olarak fizyolojik faaliyetlerin azalmasıyla yaşanan duraklama. 

ENDODORMANSİ 

•Çevresel soğumadan etkilenen dokulardaki fizyolojik faaliyetlerin azalmasıyla yaşanan duraklama.

FOTOTROPİZMA 

•Bitkilerin ışığa doğru büyüme eğilimi göstermesidir. 

GEOTROPİZMA

•Bitkilerin yer çekimine tepki olarak büyüme eğilimidir. 

TRANSPİRASYON

•Terleme olarak da bilinir, havanın emme kuvveti sayesinde bitkinin hava ile temasta organlarından dışarıya su buharı verilmesi olayı.

ABIES NORDMANNIANA SUBSP. EQUI-TROJANI

•Kazdağı göknarı, Kazdağı'na özgü bir türdür ve diğer göknar türlerinden farklı özelliklere sahiptir.

SÜRGÜN TİPLERİ

1. Adventif Sürgünler 

•Yara yerlerine yakın canlı hücrelerin bmlünmesiyle oluşur. 

•Meşe, kavak gibi ağaçlar güçlü adventif sürgünleri oluşturabilir. 

•Hızlı büyür ve normalden büyük yapraklar taşır. 

2. Su - Preventif Sürgünler 

•Uzun süre bekleyen tomurcukların uyarılması ile oluşur. 

•Özellikle meşe ağaçlarında yıllarca bekleyebilir. 

•Olumsuz durumlarda yeni sürgünler oluşturur. 

3. Yaz Sürgünleri

•Bazı orman ağaçlarında aynı yıl içinde oluşan yeni sürgünlerdir. 

•Haziran-Temmuz'da çıkarlar.

4. Gençleştirme Sürgünleri

•Kısa sürgünlerin uzun sürgüne dönüşmesidir. 

•Tepe hacminin genişlemesine katkı sağlar. 

•Fıstık çamında yangın veya yaralanma sonucunda oluşur.

FOTOSENTEZ

•Fotosentez, bitkilerin güneş ışığını, suyu ve karbondioksiti kullanarak organik bileşikler ürettiği bir süreçtir. Fotosentez üç aşamada gerçekleşir: ışık reaksiyonları, karbon fiksasyonu (Calvin döngüsü) ve organik bileşiklerin sentezi.

•Işık reaksiyonları, klorofil moleküllerinin güneş ışığını kullanarak suyu oksijen ve yüksek enerjili elektronlarla parçalamasını içerir.

•Karbon fiksasyonu aşamasında, bitkiler karbondioksiti kullanarak organik moleküllerin temel birimleri olan glukoz ve diğer şekerleri sentezler.

•Fotosentez, atmosferdeki oksijenin üretilmesine ve bitkilerin besin sentezlemesine katkıda bulunur.

SOLUNUM

•Solunum, bitkilerin ve diğer organizmaların organik bileşiklerden enerji üretmek için oksijeni kullanarak besin maddelerini oksitlemesidir. Solunum, hücrelerdeki mitokondriyal solunum ve sitoplazmadaki glikoliz aşamalarını içerir.

•Glikoliz, hücrenin sitoplazmasında gerçekleşir ve glikozun pirüvat'a parçalanması ile ATP üretir.

•Mitokondriyal solunum, pirüvatın mitokondri içinde oksijen varlığında tam olarak parçalanması ve ATP'nin üretilmesini sağlar.

•Solunum, bitkilerin ve diğer organizmaların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gereken enerjiyi sağlar.

•Fotosentez en çok mor ve kırmızı ışıkta gerçekleşir, en düşük hız ise yeşildedir.

CALVİN DÖNGÜSÜ

Fotosentezin karanlık aşamasıdır ve bitkilerin yapraklarındaki kloroplastlarda gerçekleşir. Bu döngü, atmosferden alınan karbondioksiti kullanarak glikoz ve diğer organik bileşikleri üretir.

1. Karbon Fiksasyonu: Karbondioksit, RuBP adlı bir bileşikle birleşir ve RuBisCO enzimiyle iki üç karbonlu bileşiğe (3-PGA) ayrışır.

2. Redüksiyon: 3-PGA, ATP ve NADPH kullanılarak G3P adlı üç karbonlu bir bileşiğe dönüştürülür.

3. RuBP Yenilenmesi: G3P'nin bir kısmı glikoza dönüştürülürken, geri kalanı RuBP'yi yenilemek için kullanılır.

KAMBİYUM 

•Bitkilerde bulunan bir meristematik doku türüdür ve genellikle gövde ve köklerin ikincil büyümesini sağlar. 

•Kambiyum faaliyeti, bitkilerin çaplarının artmasına ve odunsu dokularının kalınlaşmasına katkıda bulunur. Bu süreçte, kambiyum hücreleri bölünerek yeni floem (soymuk) ve ksilem (odun) hücreleri oluşturur. 

1. Öz Işınlarının Oluşumu: 

•Öz ışınları, bitki gövdesinin merkezinden dışarıya doğru uzanan, genellikle parankima hücrelerinden oluşan şeritlerdir. Bu yapılar, madde taşınmasında ve depo edilmesinde rol oynar. 

•Öz ışınları, kambiyumun yanlamasına bölünmesi sonucu oluşur ve bitkinin metabolik ihtiyaçlarını karşılar.

2. Reçine Kanallarının Oluşumu: 

•Reçine kanalları, bitkilerin özellikle iğne yapraklı türlerinde savunma ve yara iyileşmesi için ürettikleri reçineyi taşıyan kanallardır. Bu kanallar genellikle sekonder ksilemde bulunur ve kambiyum faaliyeti sırasında oluşur.

3. Reaksiyon Odunu Oluşumu: 

•Reaksiyon odunu, bitkilerin stres koşullarına yanıt olarak (örneğin, eğilme, kırılma veya çevresel faktörler) ürettiği özel bir odun türüdür. •Bu odun, kambiyumun yönlendirilmiş faaliyeti ile oluşur ve bitkinin mekanik dayanıklılığını artırır. 

•Angiospermlerde (çift çenekliler) buna gerilim odunu denir ve daha fazla selüloz içerir. Meşe ağacı. 

•Gymnospermlerde (açık tohumlular) buna ise basınç odunu denir ve daha fazla lignin içerir. Çam ağacı.

ATP

•Hücrelerde enerji üretim sürecidir.

•Glikozun oksijen ile reaksiyona girerek ATP moleküllerinin üretilmesini içerir.

•Mitokondrilerde gerçekleşir.

•Üç ana aşamadan oluşur: glikoliz, Krebs döngüsü ve elektron taşıma zinciri.

•Bu süreçte glikoz parçalanarak ATP, su ve karbondioksit üretilir.

•Adenozin Trifosfat (ATP), enerji taşıyan bir moleküldür.

•Üç fosfat grubu içerir ve enerji depolar.

•Enerji gerektiren süreçlerde bir fosfat grubu koparılır ve serbest bırakılan enerji kullanılır.

•Enerji depolama gerektiren süreçlerde ADP veya AMP molekülleri fosfat gruplarıyla birleştirilerek ATP üretilir.

•Bu döngü, hücrelerin enerji gereksinimlerini karşılamak için sürekli olarak tekrarlanır.

SUYUN TAŞINMASI

1. Durgun Su: 

•Bitkilerde suyun taşınmasında, suyun köklerden yukarı doğru hareketi durgun su prensibine göre gerçekleşir. 

•Köklerdeki su, bitkinin xilem adı verilen damarları boyunca yukarı doğru hareket eder. •Bu hareket, su moleküllerinin birbirlerine hidrojen bağları ile bağlanması ve köklerdeki suyun yerini doldurmasıyla sağlanır.

2. Kapiler Etki: 

•Bitkilerde suyun taşınmasında, kapiler etki de önemli bir rol oynar. 

•Xilem damarlarının dar olması ve bitki dokularının yüzey gerilim özelliği, suyun bitki içinde yukarı doğru taşınmasını sağlar. 

•Su molekülleri, xilem damarlarının iç duvarlarına yapışarak yükselirler.

3. Ölü Hücreler:

•Xilem dokusu, büyük ölçüde ölü hücrelerden oluşur. 

•Bu ölü hücreler, suyun dikine taşınmasında bir boru gibi işlev görürler. 

•Bitkideki bu hücreler, suyun yukarı doğru taşınmasında kolaylık sağlar.

GYMNOSPERM - AÇIK TOHUMLULAR - İĞNE YAPRAKLILAR

KARAÇAM

•Beyaz, gri gövdeli. 

•İbreleri kısa. 

•Kozalakları küçük , yumurtamsı. 

•Sürgünlerinin uçları çanak oluşturur. 

•Yozgat.

KIZILÇAM

•Kızıl - kırmızı gövdeli. 

• Uzun ibreli. 

•Kozalakları büyük. 

•Dağınık.

•Ülkemizde en çok kızılçam ormanı vardır. 

•Akdeniz.

HALEP ÇAMI

•Kozalakları aşağı doğru bakar. 

•Dallar çatallıdır. 

•İbresi uzun. 

•Gövdesi kızıl. 

•Akdeniz.

FISTIK ÇAMI

• Yaşlıları şemsiye şeklinde olur . 

•Kozalakları çok büyüktür. 

•Sürgünleri yukarı doğru uzar. 

SARIÇAM

•Dallanması dardır. 

•Gövdesi açık renkli, kırmızımsıdır. 

•Kozalakları sivri ve üçgen. 

•Kuzey Yarım Küre'de en güneyde, Türkiye'de Doğu Karadeniz'de görülür. 

SEDİR

•Tek noktadan demet şeklinde çıkar. 

•İbreleri kısa ve sivridir. 

LADİN

•Kısa, ibreli. 

•Tek noktadan çıkmaz. 

•Nemli bölgeleri ve gölgeyi severler. 

•Artvin.

SERVİ

•Yaprakları yassı ve yumuşaktır. 

•Türleri: Mezarlık ve Akdeniz servisi. 

ARDIÇ

•Bodur, kısa ibrelidir. 

•Bazı türlerin yaprakları sivridir. 

•Kozalakları çatlamaz, ayrılmaz, küçüktür. 

GÖKNAR

•Ülkemizdeki " Abies nordmanniana subsp. equi-trojani " türü endemiktir. 

•Nemli bölgeleri ve gölgeyi severler. 

•Basit kökler ürettiklerinden kışın fırtınalarda devrilebilirler.